Niestety bardzo często do produktów żywnościowych producenci dodają tłuszcze utwardzone. Zastanawialiście się może czym one tak właściwie są?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, najpierw trzeba przyjrzeć się tłuszczom występującym naturalnie w przyrodzie. Ze względu na pochodzenie, dzielimy tłuszcze na roślinne i zwierzęce. Roślinne to znane Wam zapewne różnorakie oleje: lniany, rzepakowy, słonecznikowy, kokosowy, palmowy itp. Zwierzęce to choćby słoninka, smalec, masełko albo tran. Inny rodzaj klasyfikacji uwzględnia z kolei zawartość kwasów tłuszczowych i wówczas dzielimy tłuszcze (inaczej lipidy) na nasycone (NKT) i nienasycone (NNKT) – w tym jedno i wielonienasycone. Dla naszego organizmu najzdrowsze są kwasy tłuszczowe wielonienasycone a one występują głównie w olejach roślinnych (ale tłuszcze to temat rzeka i z pewnością poświęcę temu zagadnieniu niejeden wpis. ;))
Dlaczego niektóre tłuszcze mają stałą konsystencję a inne płynną?
Te tłuszcze, które mają sporo nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), mają formę płynną (np. oliwa z oliwek), tłuszcz, który zawiera więcej kwasów nasyconych (NKT) ma formę stałą (np. olej kokosowy). Odróżnić je jest dość łatwo.
Tymczasem w 1903 roku, pewien niemiecki chemik wynalazł sposób utwardzania tłuszczów roślinnych – tak powstała pierwsza margaryna pochodzenia roślinnego (wcześniej, w 1869 roku francuski chemik z kolei wynalazł zamiennik masła produkowany ze zwierzęcego łoju – i także został ona nazwany margaryną).
Do utwardzania płynnego tłuszczu, stosuje się proces nazywany uwodornianiem, który polega na tym, że rozbija się wiązania wodorowe występujące w NNKT. Innymi słowy: z NNKT robi się sztucznie NKT.
Masło czy margaryna? Co wybrać?
I tutaj dochodzimy do wieloletniego konfliktu, który jeszcze do niedawna pozostawał nierozstrzygnięty: co wybrać – masło czy margarynę? Pamiętam, że jeszcze w czasach mojego dzieciństwa mówiło się sporo dobrego o margarynie, że to zdrowe, naturalne bo z roślin. Dziś niestety nauka dowiodła, że wygrywa jednak masło.
Być może zapytacie: „Ale dlaczego? Przecież oba produkty mają sporo NKT!” Tajemnica tkwi w procesie utwardzania tłuszczu. W naturalnych tłuszczach z przewagą NKT jest o wiele mniej tłuszczów trans, które uważane są za szkodliwe. Występują one co prawda naturalnie w przyrodzie w tłuszczach mlecznych i mięsnych, ale w znikomych ilościach. Te, które powstają sztucznie są szkodliwe przez wspomniany proces utwardzania.
Tłuszcze trans w olejach utwardzonych
Jakie produkty zawierają tłuszcze trans?
Na pewno twarda margaryna w kostce, oraz każdy produkt żywnościowy wysokoprzetworzony, który zawiera utwardzony olej roślinny (możemy taką informację znaleźć na opakowaniu). Tłuszcze trans powstają również przez użycie do smażenia niewłaściwych olejów, czyli takich, których nie powinno się poddawać wysokiej temperaturze .
I na koniec zagadka: który olej jest mniej szkodliwy? Częściowo czy całkowicie utwardzony….?
Czy wiecie…?
Odpowiedź brzmi: całkowicie utwardzony.
Zaskoczeni?
Jeśli zobaczycie na jednym produkcie informację „zawiera częściowo utwardzony olej palmowy” a na drugim: „zawiera całkowicie utwardzony olej palmowy” – wybierzcie ten drugi. Olej, który utwardzono w całości, ma wszystkie wiązania NKT i jest stabilny – nie ulegnie już w organizmie przemianie w kombinację typu trans. Dlatego jeśli już sięgacie po tego typu produkty, pamiętajcie – całkowicie utwardzony tak, częściowo – nie!
Pozdrawiam 🙂
