FAS i FTS – dlaczego tak wiele kobiet lekceważy Alkoholowy zespół płodowy i Płodowy zespół ponikotynowy?

Przygotowując się do kolokwium na uczelni, wygooglowałam skrót „FAS” bo chciałam zobaczyć jak dokładnie wygląda dziecko dotknięte tym syndromem. Przez przypadek trafiłam na dyskusję na popularnym serwisie wykop.pl – tam bowiem ktoś zamieścił link do filmu o FAS (Alkoholowym zespole płodowym) i FTS (płodowym zespole ponikotynowym). Byłam naprawdę zszokowana, bo wiele dyskutujących tam osób uważało, że całkowity zakaz picia alkoholu w ciąży to przesada, „wszystko jest dla ludzi” i to jedynie kwestia dawki!

Tymczasem problem polega na tym, że nie ma bezpiecznej dawki alkoholu dla kobiet w ciąży. Badacze nie są w stanie jej określić bo zauważono, że „negatywne skutki u dziecka występowały zarówno przy spożywaniu 14 g alkoholu etylowego dziennie, jak i 20 g tygodniowo” [NCEŻ] W ciąży zalecana jest całkowita abstynencja bo każda dawka alkoholu wiąże się z ryzykiem uszkodzenia płodu! Nie rozumiem dlaczego niektóre kobiety wolą „igrać z ogniem” i sprzeczać się o wielkość dawki, skoro mogą mieć 100% pewności, że dziecko jest bezpieczne dzięki całkowitemu zrezygnowaniu z alkoholu? W Stanach Zjednoczonych Zespół Downa, Rozszczep kręgosłupa i FAS to najczęstsze wady rozwojowe [UKSW]. Pomyślcie tylko, że z tych trzech FAS jest jedyną chorobą, której można w 100% zapobiec!

Dorosła osoba radzi sobie z metabolizowaniem alkoholu dzięki enzymom wątrobowym. Dziecko będąc w łonie matki nie jest w stanie „przetworzyć” etanolu tak jak osoba dorosła. Po pierwsze: aż do 7 tygodnia nie ma rozwiniętej wątroby, po drugie – nawet wtedy, gdy już to nastąpi to i tak płód dwa razy dłużej metabolizuje alkohol bo nie ma takiej dojrzałości enzymatycznej jak osoba dorosła. Wyobrażacie sobie, że Wasze małe dziecko miałoby być dwa razy dłużej pijane, niż Wy same?! To naprawdę straszne, gdy płód nie może prawidłowo „przetworzyć” alkoholu we krwi – toksyczna substancja krąży po organizmie i atakuje mózg oraz pozostałe tkanki. Wątroba u dorosłego jest fantastycznym odtruwaczem organizmu – nie da się bez niej żyć. Jak więc można skazywać na to swoje dziecko? Być może osoby dorosłe zapominają, że łożysko nie stanowi bariery dla alkoholu. Jeśli w Twojej krwi krąży alkohol – możesz być pewna, że w krwi Twojego dziecka również i to w znacznie wyższym stężeniu! I pamiętaj: Twój organizm go przetworzy bo masz w pełni dojrzałą i rozwiniętą wątrobę – Twoje dziecko już nie.

Jakie są skutki picia alkoholu w ciąży?

W I trymestrze wzrasta ryzyko poronienia oraz wad rozwojowych u płodu (serca, wątroby, czaszki, układu nerwowego)

W II trymestrze pogłębiają się wady ośrodkowego układu nerwowego i odchylenia w budowie zewnętrznej ciała u dziecka

W III trymestrze: ryzyko wcześniejszego porodu, pogłębienie uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego, zaburzenia rozwoju mózgu oraz zmysłów

Jak wygląda dziecko FAS?

Dziecko z FAS ma charakterystyczny wygląd: mała głowa, krótkie szpary powiekowe, opadające powieki, szeroko rozstawione oczy, płaski i krótki nos z zadartą końcówką, brak rynienki podnosowej (to ta część tuż nad wargą), wąska górna warga

Ponadto dzieci z FAS wykazują – w zależności od stopnia uszkodzenia układu nerwowego – niedorozwój intelektualny lub emocjonalny.

FTS – dlaczego tak mało mówi się o Płodowym zespole ponikotynowym?

To prawda. Większość z Was pewnie słyszała o FAS, tymczasem bardzo mało mówi się o tym jak dym papierosowy wpływa na rozwój płodu. Trzeba pamiętać, że papieros zawiera nie tylko nikotynę. W dymie tytoniowym znajduje się 4000 substancji chemicznych z czego 40 jest rakotwórczych a łożysko nie stanowi dla nich żadnej bariery. Co zrobić jeśli jesteś nałogową palaczką i zaszłaś w ciążę? W trybie natychmiastowym rzuć palenie! Sorry. Jeśli nie chcesz mieć w przyszłości wyrzutów sumienia, odstaw palenie na czas ciąży. I nie wierz w żadne bajki, że nagłe rzucenie źle wpłynie na dziecko. Pamiętaj, że każdy papieros jest dla niego dawką trucizny. Palenie bierne również szkodzi! Dlatego jeśli jesteś w ciąży nie przebywaj w zadymionych pomieszczeniach i nie pozwól by ktoś palił w Twoim towarzystwie. Mam nadzieję, że mimo wszystko coraz więcej kobiet poważnie podchodzi do stanu, jakim jest ciąża i jednak zwracają uwagę na takie rzeczy. Dziś sporo mówi się o zdrowym trybie życia, więc chcę wierzyć w to, że obecnie nie ma już takich „mądrali”:

Co się może stać gdy będę palić w ciąży?

Tętno płodu, którego matka pali, podnosi się ze 130 do 180 uderzeń na minutę. Paląc ryzykujesz niedotlenienie dziecka, sprawiasz, że łożysko szybciej się starzeje – co grozi przedwczesnym porodem. Ponadto w łożysku pojawiają się zwapnienia a to grozi nieprawidłowym rozwojem – a w skrajnych przypadkach wręcz obumarciem – płodu.

Dzieci, które rodzą się z FTS mają mniejszy obwód główki i klatki piersiowej. Są mniejsze od rówieśników, łatwo łapią zakażenia (zwłaszcza w pierwszych dniach życia). Może wystąpić u nich hiperbilirubinemia.

Nawet jeśli po porodzie może Ci się wydawać, że wszystko jest w porządku i dziecko urodziło się zdrowe, to palenie w ciąży może powodować długoterminowe skutki. Dzieci palących matek znacznie częściej cierpią na alergię, astmę i choroby górnych dróg oddechowych.

Czy mogę wrócić do palenia, gdy karmię?

Lepiej nie. Nikotyna w mleku matki powoduje u dziecka niepokój, bezsenność, biegunki, wymioty, przyspieszoną pracę serca i wolniejszy rozwój umysłowy w kolejnych latach.

Powiem szczerze: nie spodziewałam się, że picie alkoholu i palenie tytoniu w ciąży mogą być kontrowersyjnymi tematami, bo wydawało mi się oczywiste, że absolutnie tego nie wolno robić. Jestem smutna i przerażona, że wiele kobiet tak „lekko” podchodzi do tych tematów. Macie jakieś spostrzeżenia/refleksje w tym temacie? Zostawcie komentarz!

Bibliografia:

Metabolizm alkoholu [w:] Alkohol i nauka nr 4, 1999

https://ncez.pzh.gov.pl /ciaza-i-macierzynstwo/alkohol-w-czasie-ciazy-stanowczo-nie/

Sasko P. O FAS dla lekarzy, Instytut Psychologii UKSW, Warszawa

Alkoholowy Zespół Płodu, red. Banach M., Kraków 2011

Dziecko a nikotyna [w:] Postępy neonatologii nr 2, vol. 21, 2015