Dzisiejszy wpis rozpocznę od zagadki. Co wspólnego mają: rękawiczka jednorazowa, banan i awokado?
Odpowiedź jest zawarta w tytule niniejszego artykułu. Chodzi o alergię na lateks – a będąc bardziej precyzyjnym, osoba uczulona na lateks może reagować tak samo alergicznie na banana i awokado wskutek reakcji krzyżowej.
Czym jest lateks?
Lateks to synonim soku mlecznego, który stanowi wydzielinę pozyskiwaną z tak zwanych roślin mlecznych. Ta nieprzezroczysta zawiesina wodna, przypomina wyglądem rzadkie mleczko – stąd nazwa, aczkolwiek oprócz barwy białej może mieć także kolor żółtawy lub pomarańczowy. Najbardziej charakterystyczną roślinką mleczną jest zapewne dobrze Wam znany mniszek pospolity (lekarski).
Jest jeszcze drugie znaczenie terminu „lateks”. W ten sposób określa się bowiem substancję, z której produkuje się wiele gumowych produktów. Taki lateks to roztwór kauczuku naturalnego lub syntetycznego. Kauczuk naturalny pozyskuje się z drzew kauczukodajnych (przede wszystkim z kauczukowca brazylijskiego) a syntetyczny jest oczywiście sztucznie wytworzony w laboratorium.
W czym znajdziemy lateks?
W wielu produktach. To, co pierwsze przychodzi na myśl to jednorazowe rękawiczki, prezerwatywy i balony, ale tak naprawdę lateks możemy znaleźć we wszystkim, co jest wykonane z gumy: piłki, smoczki, uszczelki, kalosze, zabawki, opony itd. Lateks może znaleźć się również w wyrobach przeznaczenia medycznego takich jak dreny, cewniki, rurki respiratora, koferdam stomatologiczny itp. Właśnie między innymi z tego powodu znane są przypadki reakcji alergicznych po zabiegach medycznych i stomatologicznych.
Zespół lateksowo-owocowy
„No dobrze, ale o co chodzi z tym bananem i awokado?” – zapytacie. Odpowiedź związana jest z alergią krzyżową. Czy słyszeliście może o niej? Polega na tym, że osoba uczulona np. na pyłki brzozy reaguje alergicznie również na jabłko. Analogicznie: uczulenie na lateks może objawiać się także w postaci uczulenia na banana i awokado. Jak to się dzieje?
Białka drzewa kauczukowego swą budową bardzo przypominają białka banana i awokado – stąd to właśnie te produkty spożywcze najczęściej reagują krzyżowo z lateksem. Mówimy wówczas o zespole lateksowo-owocowym. Osoby uczulone na lateks mogą doświadczać objawów alergii po spożyciu poniżej wymienionych warzyw i owoców.
Te, które najczęściej reagują krzyżowo to:
● awokado
● banany
● kiwi
● papaja
Rzadziej objawy wywołują:
● ziemniaki
● brzoskwinie
● mango
● melony
● ananasy
● pomidory
● szpinak
Zespół lateksowo-owocowy dotyczy przede wszystkim owoców tropikalnych – choć zdarza się, że osoba uczulona na lateks zareaguje alergicznie na uprawiane w Polsce pomidorki lub ziemniaki.
Alergia na lateks – objawy
Jakie objawy daje alergia na lateks? W wyniku kontaktu skóry z przedmiotem zawierającym lateks, najczęstszym objawem jest pokrzywka kontaktowa – czyli wysypka. Alergia na lateks jest jednak o tyle specyficzna, że alergik może reagować „kontaktowo” przez dotyk, ale także wziewnie np. wskutek wdychania talku znajdującego się we wnętrzu lateksowych rękawiczek.
Natomiast spożycie pokarmów reagujących z alergenami lateksu skutkuje szeregiem różnych objawów klinicznych takich jak duszność, atak astmy, obrzęki, ból brzucha, biegunka, mdłości a w skrajnych przypadkach może prowadzić do reakcji anafilaktycznej.
Leczenie alergii na lateks
Leczenie jest głównie objawowe: w przypadku reakcji alergicznej należy zażyć lek antyhistaminowy a w przypadku zagrażającej życiu reakcji anafilaktycznej należy niezwłocznie podać adrenalinę w zastrzyku. Najważniejsza w przypadku alergii na lateks jest jednak profilaktyka, czyli eliminacja z naszego otoczenia wyrobów zawierających lateks oraz unikanie produktów spożywczych, które reagują krzyżowo.
Oczywiście nie jest to proste – wiele rzeczy w naszym otoczeniu zawiera lateks, należy jednak pamiętać o tym, by możliwie jak najbardziej minimalizować kontakt – zwłaszcza bezpośredni, przez dotyk – z takimi wyrobami.
Bibliografia:
Alergologia, red. Krystyna Obtułowicz, Warszawa 2016
Profilaktyka alergii zawodowej: poradnik dla lekarzy, red. Jolanta Walusiak-Skorupa, Cezary Pałczyński, Łódź 2010
